Istnieje ponad 1000 odmian konopi, które różnią się wieloma właściwościami. Jednak jedną rzecz mają wspólną: wszystkie należą do jednej z trzech rodzin cannabisu (albo są mieszanką dwóch, bądź trzech z nich): sativa, indica oraz ruderalis. Chcemy tutaj wyjaśnić różnice pomiędzy tymi gatunkami, wyjaśnić, jak działa cannabis w ludzkim organizmie i pokazać, przy których chorobach oraz dolegliwościach można stosować medyczną marihuanę.
Według historycznych zapisek medyczną marihuanę używał chiński cesarz w roku 2700 p.n.e. Eksperci wierzą, że jest to jedna z pierwszych notatek o cannabisie, który był używany do celów medycznych. W wielu częściach Azji cannabis uznawany był za roślinę leczniczą i był podawany przy bezsenności, skurczach mięśni, wymiotach, astmie, jak i depresjach. Również w wielu innych wcześniejszych relacjach konopia jest opisywana jako ważna roślina lecznicza, w celu leczenia różnych dolegliwości oraz chorób. Nie wiadomo jednak, czy mowa jest o cannabis indica, sativa czy ruderalis.
Skąd Pochodzą Gatunki Cannabis Indica, Sativa oraz Ruderalis?
Szwedzki przyrodnik Carl von Linné (po łacinie: Carolus Linnaeus) po raz pierwszy sklasyfikował w roku 1753 gatunek cannabis sativy, co w tłumaczeniu znaczy tyle co “zwykła konopia”. W Indiach francuski biolog rozwojowy, zoolog oraz botanik Jean Baptiste de Lamarck 32 lata później znalazł kolejny gatunek cannabisu, który bardzo różnił się od sativy i nadał mu nazwę cannabis indica, czyli “konopia indyjska”. W roku 1926 pochodzący z Rosji botanik Dmitrij E. Janischwesky opisał gatunek cannabis ruderalis, czyli “konopia ruderalna”, co w tłumaczeniu z łaciny oznacza tyle co konopię rosnącą na gruzowiskach.
Cannabis Sativa – Najbardziej Znany Gatunek z Rodziny Cannabaceae
Roślina cannabisu gatunku sativy jest najbardziej znana. Pochodzi ona z krajów przyrównikowych. Kształt liści cannabis sativa jest chudy, długi i kształtem przypomina palce. Cannabis sativa wyróżnia się wysokim poziomem Delta-9-Tetrahydrocannabinolu, w skrócie THC, jak i niskim poziomem cannabidiolu (CBD), dlatego cannabis sativa wywołuje następujące działanie:
- Cerebralny rausz (pobudzający, aktywujący, motywujący).
- Wzrost inspiracji oraz kreatywności.
- Wspomaganie koncentracji oraz czujności.
- Redukcja nudności.
- Wspomaganie apetytu.
- Wspomaganie dobrego samopoczucia.
Cannabis Indica – Drugi, Ważny Gatunek Cannabis
W porównaniu do gatunku sativy, roślina indici posiada małą i kompaktową posturę, jak i o wiele szersze liście. Powstała ona w krajach subtropikalnych jak Afganistan czy Pakistan. Liść gatunku cannabis indica w porównaniu do reszty gatunków jest najszerszy. Indica znana jest ze swojej wysokiej zawartości CBD. Dlatego używana jest ona do łagodzenia efektu THC zarówno odczuwalnego w ciele, jak i w głowie. Tym samym indica może wywoływać następujące działania:
- Cielesny rausz.
- Redukcja stanów zapalnych.
- Łagodzenie bólu.
- Wspomaganie snu.
- Pobudzenie apetytu.
- Redukcja stresu oraz lęku (działanie uspokajające).
- Wspomaganie rozluźnienia mięśni.
Pochodzenie Cannabis Sativa
W naturze cannabis sativa rośnie w krajach, które leżą pomiędzy 30 stopniem na południe i 30 stopniem na północ od równika. Tym samym krajami pochodzenia sativy są takie kraje jak Tajlandia, Jamajka, Kolumbia oraz Meksyk.
Pochodzenie Cannabis Indica
Cannabis Indica rośnie w regionach subtropikalnych. Po raz pierwszy o cannabis indica mówiono w Indiach, stąd też wywodzi się nazwa indica. Ale również w Pakistanie, Afganistanie, Maroko oraz Libanie rosną odmiany indici.
Czym Różnią się Cannabis Indica i Sativa?
Indica i sativa są najbardziej znanymi i najczęściej kultywowanymi gatunkami rośliny konopi. Obydwa gatunki dzielą pomiędzy sobą swoją genetykę i mogą dlatego łatwo zostać skrzyżowane, przez co staną się hybrydami. Indica i Sativa różnią się przede wszystkim wzrostem i działaniem. Działanie sativy opisywane jest jako cerebralne i dodające energii, które może wywoływać, na przykład, napady śmiechu albo wspomagać kreatywne myślenie. Natomiast indica powoduje opanowanie, uspokojenie oraz rozluźnienie. Dlatego indici świetnie nadają się do wspomagania snu przy bezsenności. Spektrum działania indici oraz sativy jest ze względu na zawartość cannabinoidu różne. Odmiany sativy z reguły zawierają wysoki poziom THC i niski poziom CBD, podczas gdy odmiany indici zawierają wysoki poziom CBD, i niższy poziom THC.
Cannabis Ruderalis – Rzadko Używany Gatunek Cannabis
Roślina cannabisu gatunku ruderalis rośnie głównie w zimniejszych regionach, jak na przykład Rosja. Co ciekawe ruderalis jest samo kwitnący i bardzo szybko rośnie. Ponadto produkuje on tylko kilka bocznych odgałęzień i ma małe liście. W starym mongolskim grobie sprzed ponad 2400 lat znaleziono woreczek z nasionami konopi. Naukowcy wychodzą z założenia, że chodzi o nasiona ruderalisa. Ruderalis miał być używany podczas szamańskich rytuałów Mongołów w celu uzyskania stanu podobnego do transu. Do dziś ruderalis jest używany zarówno w Mongolii jak i w Rosji do leczenia depresji. Również w medycynie ruderalis jest bardzo interesujący, ponieważ ta roślina konopi zawiera dosyć wysoki poziom CBD i niski poziom THC. Dlatego hybrydy rudera lisa nadają się do użytku medycznego, jeśli w pierwszej kolejności chodzi o terapeutyczne zastosowanie CBD.
Różnica Pomiędzy Konopią Przemysłową a Odmianami Medycznymi
Różnica pomiędzy tymi dwoma konopiami jest właściwie już wyjaśniona poprzez same nazwy. Konopia przemysłowa to taka, która jest używana w przemyśle, na przykład do wyrobu oleju spożywczego z jej paździerzy oraz nasion i z reguły nie zawiera żadnych substancji psychoaktywnych, jak THC. Kwiaty oraz liście konopi przemysłowej są wykorzystywane do wytwarzania olejków eterycznych. Przede wszystkim jest ona jednak wykorzystywana do pozyskiwania włókien. Medyczna marihuana to taka, która zawiera przede wszystkim THC oraz CBD i jest stosowana do leczenia różnych chorób oraz schorzeń. Na całym świecie cannabis uprawiany jest na łącznej powierzchni 100.000 hektarów, jednak z roku na rok ta liczba się zmienia. W roku 2005 szacowano powierzchnię uprawy na około 115.000 hektarów, z czego 80.000 hektarów w samej Azji, 19.700 hektarów w krajach Unii Europejskiej, 14.300 hektarów w Północnej oraz Południowej Ameryce i 250 hektarów w Australii. Do wiodących krajów uprawiających cannabis należą Chiny, Rosja, Francja oraz Kanada.
Cannabinoidy w Roślinie Konopi
Eksperci wychodzą z założenia, że w cannabisie znajduje się ponad 80 cannabinoidów, czyli związków organicznych. Jeśli chodzi o medyczne zastosowanie, to szczególną rolę grają tutaj Delta-9-Tetrahydrocannabinol (THC) oraz cannabidiol (CBD). Oprócz tego ważną rolę odgrywają jeszcze następujące cannabinoidy, które mają różne oddziaływanie:
- Cannabinol (CBN) – Niepsychoaktywne, antybiotyczne, antyepileptyczne, uspokajające, lekko halucynogenne.
- Cannabigerol (CBG) – Lekko psychoaktywne, antybiotyczne, usypiające.
- Cannabichrom (CBC) – Przeciwzapalne, antybiotyczne, uspokajające, wspomaga przeciwbólowe działanie THC.
Interesujące Badania na Cannabinoidami CBN, CBG i CBC
Przy Uniwersytecie West Virginia naukowcy odkryli, że THC oraz CBG mogą mieć leczniczy wpływ na glaukomę, czyli jaskrę. Ponadto cannabinoidowi CBC przypisuje się antydepresyjno-podobne działanie. Naukowcy na University of Mississippi w roku 2010 przebadali antydepresyjne działanie cannabisu jak i również wzajemne oddziaływanie systemu endocannabinoidowego oraz antydepresantów u myszy. Podczas gdy cannabinoidy CBG oraz CBN nie wykazywały żadnego antydepresyjno-podobnego działania, to przy CBD oraz CBC wyglądało to zupełnie inaczej. Również działanie THC oraz CBC zostało potwierdzone. Poza tym CBC ma posiadać działanie przeciwzapalne. W roku 1981 w The Journal of Clinical Pharmacology pojawił się artykuł mówiący o tym, że CBC jest jednym z czterech głównych cannabinoidów w cannabisie i posiada właściwości przeciwzapalne. Przegląd dalszych badań klinicznych opublikowało Międzynarodowe Stowarzyszenie Cannabis jako Lek – International Association for Cannabinoid Medicines (IACM).
System Endocannabinoidowy w Ludzkim Organizmie
Mózg produkuje neurotransmiter o nazwie anandamid, czyli swoją własną, endogenną substancję czynną, która tak, jak THC i CBD należy do grupy cannabinoidów. Receptory anandamidowe są rozprzestrzenione w całym ciele, w układzie nerwowym, w mózgu oraz w organach i jelitach. System endocannabinoidowy obejmuje również dwa receptory cannainoidowe, jak CB1 i CB2. Podczas gdy receptor CB1 głównie znajduje się w komórkach nerwowych mózgu, receptor CB2 opiera się o komórki układu odpornościowego i jest częścią osteoklast, czyli komórek w szpiku kostnym. Medyczna marihuana ma na celu aktywowanie tych obydwu receptorów cannabinoidowych, ponieważ cannabinoidy zawarte w cannabisie są w stanie wejść w reakcję z tymi receptorami endocannabinoidowymi i je aktywować.
Cannabis Sativa, Indica czy Ruderalis? – Który Gatunek Cannabisu Znajduje Zastosowanie w Medycynie?
Gatunki cannabisu różnią się między sobą w odniesieniu do swoich efektów psychoaktywnych oraz terapeutycznych. Odmiany cannabis sativa nadają się do spożywania w dzień, jeśli pożądana jest wysoka aktywność. Za to odmiany cannabis indica mają działanie uspokajające, dlatego najczęściej zalecane one są do zażywania na noc. Możliwe są również mieszanki sativy oraz indici i nadają się one dla pacjentów, którzy dla indywidualnej terapii potrzebują obydwa efekty. Często odróżnienie sativy oraz indici prowadzi do zamieszania. Jeśli chodzi o zastosowanie konopi medycznych, brane są pod uwagę cannabinoidy THC oraz CBD, przy czym w aptece są one dostępne w następujących formach:
Wysoki poziom THC i niski poziom CBD: Odmiany sativy rozwijają w organizmie efekt pełen energii oraz cerebralny, który u pacjentów odczuwalny jest zarówno fizycznie jak i psychicznie. Odmiany sativy stosowane są przeciwko mdłości, wymiotów, braku apetytu i przewlekłym bólom w ramach chemioterapii czy terapii na HIV-/AIDS. Sativa używana jest również przy leczeniu migreny oraz depresji.
Wysoki poziom THC i wysoki poziom CBD: Odmiany indici wyróżniają się wysokim poziomem THC oraz CBD. Działanie cannabisu wykazuje się tutaj jako uspokajające, dlatego też indica stosowana jest w leczeniu symptomów drgawkowych, stwardnienia rozsianego, spazm mięśniowych oraz przy chorobie Parkinsona. Medyczna marihuana jest też dobrą alternatywą dla opioidów przy leczeniu przewlekłych bólów, gdyż, jak wiadomo opioidy mają wiele skutków ubocznych oraz są uzależniające. Dodatkowo odmiany indici znajdują zastosowanie przy zaburzeniach snu jak i przy sztywności reumatycznej oraz artretycznej.
Niski poziom THC i wysoki poziom CBD: Wysoki poziom CBD łagodzi działanie THC i dlatego rozwija efekty wyciszające oraz niwelujące poczucie strachu. Krzyżówki sativy, indici oraz ruderalisa są stosowane w leczeniu przewlekłych zapaleń jelitowych, ADHD, anoreksji, depresji, chorób lękowych, stwardnienia rozsianego, epilepsji oraz przewlekłych bólów.
Ponadto w medycynie używa się również syntetycznych cannabinoidów. Te “sztuczne” cannabinoidy mogą być wytwarzane w połowie syntetycznie, czyli z naturalnych cannabinoidów oraz w pełni syntetycznie na bazie podstawowych surowców. Syntetyczne cannabinoidy służą naukom neurologicznym w lepszym zrozumieniu działania cannabisu w ludzkim mózgu.
Przykład: Zastosowanie Medycznej Marihuany w Niemczech
W Niemczech medyczna marihuana jest dostępna na receptę od 1 marca 2017 roku. Oznacza to, że lekarze mogą przepisywać recepty na leki cannabisowe, czyli na bazie cannabisu jak Sativex, Nabilon albo Dronabinol i pacjenci nie muszą się już starać o wyjątkowe pozwolenie. Największa możliwa dawka, jaką może przepisać lekarz, to 100.000 miligramów (100 gramów na 30 dni). Na recepcie musi by podana nazwa odmiany konopi oraz jej ilość. Możliwe jest również przepisanie odmian konopi z różnymi dawkami THC. Dlatego też pąki cannabisu mogą być przepisywane z różnymi wskazaniami. Przed leczeniem medyczną marihuaną potrzebna jest jednak zgoda kasy chorych. Takie podanie kasy chorych mogą odrzucić jedynie w wyjątkowych i uzasadnionych przypadkach.
Źródła:
London NW3 1LS k, Geoff Watts, science editor, BMJ1, 2006, Cannabis confusionsPharmacology Department, School of Pharmacy, University of Mississippi, University, MS 38677, USA, El-Alfy AT1 et al., 2010, Antidepressant-like effect of delta9-tetrahydrocannabinol and other cannabinoids isolated from Cannabis sativa L.
The Journal of Clinical Pharmacology, Carlton E. Turner Ph. D., Mahmoud A. Elsohly Ph.D., 1981, Biological Activity of Cannabichromene, its Homologs and Isomers
Department of Ophthalmology, West Virginia University Health Sciences Center North, Morgantown, Colasanti BK1, 1990, A comparison of the ocular and central effects of delta 9-tetrahydrocannabinol and cannabigerol
Internationale Arbeitsgemeinschaft Cannabis als Medizin (IACM), Mikael A. Kowal, Arno Hazekamp, Franjo Grotenhermen, 2016, Review on clinical studies with cannabis and cannabinoids2010-2014